Rotational cropping: शेती ही एक प्राचीन कला आहे जी मानवी इतिहासात हजारो वर्षांपासून सुरू आहे. शेतीच्या विविध प्रकारांमध्ये पीक बदल हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. पीक बदल म्हणजे एका वर्षात एकाच शेतात वेगवेगळ्या पिकांची लागवड करणे. पीक बदल केल्याने अनेक फायदे होतात, जसे की:
Rotational cropping crop rotation in agriculture | कोणत्या शेती प्रकारात पीक बदल केला जातो?
- जमिनीची सुपीकता वाढते. विविध पिके वेगवेगळ्या प्रकारची पोषक तत्त्वे जमिनीत सोडतात. यामुळे जमिनीची सुपीकता वाढते आणि पिकांसाठी पोषक तत्त्वांची उपलब्धता वाढते.
- कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो. एका वर्षात एकाच पिकाची लागवड केल्याने कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव वाढू शकतो. पीक बदल केल्याने कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो.
- उत्पादकता वाढते. पीक बदल केल्याने जमिनीची सुपीकता आणि उत्पादकता वाढते.
पीक बदल कसा केला जातो? (How is crop rotation done?)
पीक बदल करताना, शेतकऱ्यांनी खालील गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे:
- जमिनीची सुपीकता: विविध पिके वेगवेगळ्या प्रकारची पोषक तत्त्वे जमिनीत सोडतात. त्यामुळे, पीक बदल करताना, शेतकऱ्यांनी जमिनीची सुपीकता विचारात घेणे आवश्यक आहे.
- हवामान: विविध पिकांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारचे हवामान आवश्यक असते. त्यामुळे, पीक बदल करताना, शेतकऱ्यांनी हवामान विचारात घेणे आवश्यक आहे.
- पिकांची निवड: पीक बदल करताना, शेतकऱ्यांनी योग्य पिके निवडणे आवश्यक आहे. योग्य पिके निवडल्याने, पीक बदलाचे फायदे मिळू शकतात.
पीक बदलाचे फायदे
पीक बदलाचे अनेक फायदे आहेत, ज्यात खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- जमिनीची सुपीकता वाढते: पीक बदल केल्याने जमिनीतील पोषक तत्त्वांची उपलब्धता वाढते. यामुळे, जमिनीची सुपीकता वाढते आणि पिके चांगली वाढतात.
- कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो: पीक बदल केल्याने कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो. याचे कारण असे की, एका वर्षात एकाच पिकाची लागवड केल्याने कीटक आणि रोगांचे नियंत्रण करणे कठीण होते.
- उत्पादकता वाढते: पीक बदल केल्याने जमिनीची सुपीकता आणि उत्पादकता वाढते. यामुळे, पीक उत्पादनात वाढ होते.
शेत जमिनीची खातेफोड म्हणजे काय? कशी आहे प्रक्रिया जाणून घ्या
भारतात पीक बदल
भारतात, पीक बदल हा एक सामान्य शेती पद्धत आहे. भारतातील बहुतेक शेतकरी मळ्याची शेती करतात आणि विविध प्रकारच्या पिके पिकवतात. पीक बदलामुळे भारतीय शेतीत उत्पादकता वाढली आहे आणि जमिनीची सुपीकता राखण्यास मदत झाली आहे.
निष्कर्ष
पीक बदल हा एक महत्त्वाचा शेती पद्धत आहे ज्याचे अनेक फायदे आहेत. पीक बदल केल्याने जमिनीची सुपीकता वाढते, कीटक आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो आणि उत्पादनकता वाढते.