Adhik maas information in marathi: हिंदू कॅलेंडरमध्ये दर तीन वर्षांनी एकदा एक अतिरिक्त महिना येतो, ज्याला अधिक मास किंवा मल मास म्हणतात. हा महिना चंद्र वर्षाशी जुळवून घेण्यासाठी जोडला जातो, जे सौर वर्षापेक्षा सुमारे 11 दिवसांनी लहान असते.
अधिक मास कसा येतो?
चंद्र वर्षाला 354 दिवस असतात, तर सौर वर्षाला 365 दिवस असतात. यामुळे दर तीन वर्षांनी सुमारे 11 दिवसांचा फरक पडतो. या फरकाची भरपाई करण्यासाठी हिंदू कॅलेंडरमध्ये अधिक मास जोडला जातो.
अधिक मासाचे प्रकार
अधिक मासाचे दोन प्रकार आहेत:
- शुद्ध मास: हा महिना चंद्राच्या कलानुसार येतो. यामध्ये चंद्राच्या कलानुसार महिन्याच्या शेवटी अमावस्या येते.
- क्षय मास: हा महिना चंद्राच्या कलानुसार येत नाही. यामध्ये चंद्राच्या कलानुसार महिन्याच्या शेवटी पौर्णिमा येते.
अधिक मासाचे महत्त्व
अधिक मासाचे अनेक महत्त्व आहे. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- सौर आणि चंद्र वर्षे जुळवून घेणे: अधिक मास जोडून सौर आणि चंद्र वर्षे जुळवून घेतली जातात. यामुळे हिंदू सण आणि उत्सवांची वेळ नेहमी सारखी राहते.
- धार्मिक सण आणि उत्सव: अधिक मासात अनेक धार्मिक सण आणि उत्सव साजरे केले जातात. यामध्ये गणेश चतुर्थी, नवरात्री, दशहरा, दिवाळी, गोवर्धन पूजा, अक्षय तृतीया इत्यादी सण आणि उत्सव यांचा समावेश होतो.
- अन्न आणि औषधांचा संग्रह: अधिक मासात अन्न आणि औषधांचा संग्रह केला जातो. यामुळे वर्षभर अन्न आणि औषधांची उपलब्धता राहते.
अधिक मासातील (Adhik Maas) महत्त्वाचे सण आणि उत्सव
अधिक मासात साजरे केले जाणारे काही महत्त्वाचे सण आणि उत्सव खालीलप्रमाणे आहेत:
- गणेश चतुर्थी: गणेश चतुर्थी हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा सण आहे. या दिवशी भगवान गणेशाची स्थापना केली जाते आणि नंतर 10 दिवसांनी त्यांची विसर्जन पूजा केली जाते. अधिक मासात गणेश चतुर्थी साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्ता असते.
- नवरात्री: नवरात्री हा हिंदू धर्मातील आणखी एक महत्त्वाचा सण आहे. या दिवशी देवी दुर्गाला नऊ दिवस उपासना केली जाते. अधिक मासात नवरात्री साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्ता असते.
- दशहरा: दशहरा हा हिंदू धर्मातील एक विजयाचा सण आहे. या दिवशी राक्षस महिषासुराचा देवी दुर्गाने वध केला होता. अधिक मासात दशहरा साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्ता असते.
- दीपावली: दीपावली हा हिंदू धर्मातील एक प्रकाशाचा सण आहे. या दिवशी घरे, मंदिरे आणि दुकाने दिव्यांनी सजवली जातात. अधिक मासात दीपावली साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्ता असते.
- गोवर्धन पूजा: गोवर्धन पूजा हा हिंदू धर्मातील एक कृषी सण आहे. या दिवशी गोवर्धन पर्वताची पूजा केली जाते. अधिक मासात गोवर्धन पूजा साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्त्व असते.
- अक्षय तृतीया: अक्षय तृतीया हा हिंदू धर्मातील एक शुभ दिवस आहे. या दिवशी नवीन व्यवसाय, खरेदी इत्यादी गोष्टी केल्या जातात. अधिक मासात अक्षय तृतीया साजरी केल्यास त्याची विशेष महत्त्व असते.
निष्कर्ष
अधिक मास हा हिंदू कॅलेंडरचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. या महिन्यामुळे सौर आणि चंद्र वर्षे जुळवून घेतली जातात आणि धार्मिक सण आणि उत्सव साजरे केले जातात.